Molen Debruyne

De Molen Debruyne was een houten graanwindmolen die stond op het terrein, ter hoogte van de huidige basisschool in de Leopold Debruynestraat 56.

Sebastiaen De Maere kocht de molen in 1786 van Anna Clara Biebuyck, weduwe Pieter De Clercq. De wettelijke passering van de koop vermeldde dat voor de bouw van de molen een octrooi verkregen werd in 1692. De Maere kan zijn financiële verplichtingen echter niet nakomen en in 1791 werd de molen gerechterlijk verkocht. Op de openbare verkoop kwam echter geen enkele koper opdagen en de schuldeisers kochten uiteindelijk zelf de molen. In 1792 werd Pieter De Bruyne uit Beernem de nieuwe eigenaar. Hij kwam in aanvaring met de pachter, Martinus Caeckaert, die weigerde te vertrekken omdat De Bruyne hem de draaiende werken van de molen niet wilde terugbetalen. De Bruyne spande een proces in maar werd in het ongelijk gesteld. Martinus Caeckaert verliet daarna de molen en ging werken op de Veldmolen te Sijsele.

De molen bleef in de familie: Pieter, gehuwd met Isabella Clara Vandenbroucke, werd op de molen opgevolgd door zijn zoon Robert, die trouwt met Isabella Clara Timmerman.

De volgende generatie op de molen was hun zoon Leopold Debruyne (1843-1912), die trouwde met Clemence Sophie De Schepper. Leopold was tevens een vooraanstaand inwoner van Sint-Kruis. Achter zijn huis stond de houten staakmolen op het terrein, ter hoogte van de huidige basisschool in de Leopold Debruynestraat nummer 56. 

Molenaar Leopold Debruyne liet in 1905 aan de Schaakstraat 93 een vrijstaand molenaarshuis bouwen, naar een ontwerp van architect Walter Van Robays uit Sint-Kruis. Naast het woonhuis ook bouwen van een maalderij, stallingen, een wagenhuis, bakhuis en winkel. Dakkapel met verzorgd houtsnijwerk en met datum "1905" en initialen "L B". Dit dubbelhuis van twee bouwlagen in verankerde rode baksteen is opgenomen in de vastgestelde inventaris van het bouwkundig erfgoed. Leopold werd opgevolgd door zijn zoon Leon Joseph Albert, getrouwd met Bertha Augusta Maria Viane.

De staakmolen werd in 1922 gesloopt.

Gerrit HUYBREGHTS & Lieven DENEWET op Molenecho's

Op de Ferrariskaart

Op de Ferrariskaart van 1777 (waarover je hier meer leest) kun je de moeln ook genoteerd zien:

Een molen in Sint-Kruis was eerder een uitzondering.

Het overgrote deel van de molens bevond zich op de Brugse vesten. Op de kaart van Marcus Gerards (1562) telde Brugge wel 25 molens. Dat was noodzakelijk om alle monden in de stad te kunnen voeden. Het graan werd dicht bij de stad gemalen, zodat het onmiddellijk door de bakkers kon gebruikt worden. De molens kregen het ‘windrecht’ of ‘maalrecht’ van de heer, later van het stadsbestuur. Dit betekende dat er in de onmiddellijke omgeving van de molens (100 meter) geen belemmeringen mochten zijn om de wind tegen te houden. 
Zelfs in de jaren 1990 was er daar nog discussie over omdat de molenaars zich op dit oude windrecht beriepen om te eisen dat alle bomen dicht bij de molens gerooid zouden worden. Een commissie van wijzen oordeelde echter dat deze kaalslag niet meer te verantwoorden was. De molens hebben dan ook geen puur economische betekenis meer zoals vroeger. 
En vergis u niet. Van de 4 bestaande molens op de Kruisvest is er slechts eentje authentiek en daar gebouwd: de Sint-Janshuysmolen of de Bakkersmolen. De drie andere molens komen respectievelijk uit Olsene (De Bonne Chiere), Beveren (De Nieuwe Papegaai) en Meulebeke (De Nieuwe Koelewei). 

(bron)

(vroeger) Molenstraat

De Driekoningenweg is een oude landweg naar het kasteel Puyenbroek. Deze weg, tussen de Moerkerkse en Maalse Steenweg, werd vroeger ook de Molenstraat genoemd. In de 18de eeuw stond er langs deze weg bovenstaande houten molen. 
Door de fusie van Brugge met haar randgemeenten ontstonden er in 1971 heel wat problemen voor gelijkschakeling. Er waren bijvoorbeeld nu plots zes ‘Molenstraten’ in Brugge, waaronder ook een Molenstraat in de buurgemeente Assebroek. Dat kon niet en alle straatnamen werden uitgezuiverd. Het verdict voor de Molenstraat was het volgende: Assebroek bleef zijn Molenstraat behouden; in Sint-Kruis kreeg de Molenstraat de naam van een belangrijk molenaar: Leopold Debruyne. 

Waarom op deze website?

Via Pol Declercq van WHSK kregen we opnieuw een berichtje van iets wat met onze straat te maken had/heeft. Een halve molensteen van bovenstaande molen bevindt zich (nu nog? Wie heeft er nog weet van?) aan de inrit van het huis Aardenburgseweg 55, vroeger bewoond door Albert Vermeulen en nu het huis van Joost en Eliane."

Heeft iemand nog weet van die steen??? Laat het ons graag weten!!